Một trong những nhân tố đặc biệt quan trọng quyết định sự lớn mạnh và trưởng thành của Đảng là Đảng Cộng sản Việt Nam luôn phát triển và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn Việt Nam. Thấm nhuần nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, từ ngày thành lập đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan tâm đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. 

Tiếp đó, tháng 11-1999, Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) (khóa VIII) đã ban hành Nghị quyết Một số vấn đề cơ bản và cấp bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay. Trung ương Đảng chủ trương: "Thực hiện nghiêm ngặt nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, trước hết là nguyên tắc tập trung dân chủ, ngăn chặn và khắc phục tệ vô tổ chức, vô kỷ luật, độc đoán chuyên quyền trong Đảng" [3]. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên định nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, không chấp nhận "đa nguyên, đa đảng". 

Chỉ ra các giải pháp khắc phục tình trạng đó: Kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là ở cấp Trung ương nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong mối quan hệ với tập thể cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị. 

Nguy cơ "tụt hậu xa hơn về kinh tế" đang là thách thức lớn đối với đất nước; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, sự xuống cấp về đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên cùng với tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí đang gây bất bình và làm giảm sút niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước. Các thế lực thù địch tăng cường chống phá, đẩy mạnh chiến lược "diễn biến hòa bình", thúc đẩy "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ ta, hòng hạ thấp uy tín và phủ định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. 

Bối cảnh đó, đòi hỏi Đảng phải nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, giữ vững bản chất cách mạng, vững vàng về chính trị, tư tưởng; thống nhất cao về ý chí, hành động, siết chặt đội ngũ; thực sự trong sạch về đạo đức, lối sống; gắn bó máu thịt với nhân dân. Hơn bao giờ hết, công tác xây dựng Đảng trở thành một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa sống còn, quyết định vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ. 

Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, để xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, Nhân dân lao động và cả dân tộc, nâng cao năng lực lãnh đao, năng lực cầm quyền, Đảng ta cần thực hiện tốt những vấn đề sau: 

Hai là, tiếp tục đổi mới công tác tư tưởng, lý luận: Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao tính chiến đấu và hiệu quả của công tác tư tưởng. Đổi mới công tác tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ; tích cực chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí. Tăng cường đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch, chủ động, kịp thời ngăn chặn, phản bác các thông tin, quan điểm xuyên tạc, sai trái, thù địch. 

Quán triệt và nghiêm túc thực hiện quan điểm thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ, đi đôi với phát huy trách nhiệm của các tổ chức và người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị về công tác cán bộ. Xây dựng đội ngũ đảng viên thật sự tiên phong gương mẫu, có trách nhiệm cao trong công tác, có phẩm chất, đạo đức cách mạng, ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành nhiệm vụ, vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách, phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng của Đảng.

Năm là, đổi mới nâng cao hiệu quả công tác dân vận, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với Nhân dân: Củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân với Đảng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc và mối quan hệ Đảng - Dân; tập hợp, vận động và phát huy sức mạnh của toàn dân, tạo thành phong trào cách mạng rộng lớn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng về công tác dân vận. Giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề bức xúc, những kiến nghị chính đáng của nhân dân. Tiếp tục cụ thể hoá mối quan hệ "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ" và phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, giám sát, hưởng thụ".