Tại hội nghị toàn quốc tổng kết năm học 2012-2013 và triển khai phương hướng nhiệm vụ năm học 2013-2014 được tổ chức tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng vào ngày 20/7/2013 vừa qua; Ngành GD&ĐT Cà Mau được vinh danh là 1 trong 2 tỉnh, thành phố của Đồng bằng sông Cửu Long và là 1 trong 19 tỉnh, thành phố của cả nước được Bộ GD&ĐT tặng Cờ thi đua xuất sắc, tiêu biểu toàn diện trong năm học 2012-2013. Thành tích đó thể hiện một số mặt sau:
- Về quy mô, trường lớp có hướng phát triển tốt, so với cùng kỳ năm học trước, tăng 18 trường, trong đó bậc học mầm non tăng 07 trường; cấp tiểu tăng 01 trường; cấp THCS tăng 06 trường; các trường cao đẳng, TCCN đều trực thuộc Sở GD&ĐT quản lý toàn diện. Số cháu vào nhà trẻ, mẫu giáo tăng 2.901 cháu; học sinh THCS tăng 3.563 em; bổ túc THCS tăng 346, bổ túc THPT tăng 338 học viên; các trường CĐ, TCCN tăng 1161 học sinh, sinh viên. Tỷ lệ học sinh bỏ học tương ứng theo từng cấp tiểu học, THCS, THPT lần lượt là 0,40%, 2,24%, 3,27% giảm so với cùng kỳ; song so với khu vực thì vẫn còn cao.
- Về kết quả nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý giáo dục: năm học này đã triển khai thực hiện kịp thời có hiệu quả các chủ trương đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục của Đảng và Nhà nước, của Bộ GD&ĐT. Đặc biệt là triển khai "Quy hoạch tổng thể phát triển giáo dục và đào tạo tỉnh Cà Mau đến năm 2020", "Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực ngành Giáo dục Cà Mau đến năm 2020" đã được UBND tỉnh phê duyệt.
Đã tiếp tục thực hiện tốt chương trình cải cách hành chính, thường xuyên rà soát và đơn giản hóa các thủ tục hành chính; kết hợp với việc vận hành hệ thống ISO 9001:2008. Theo nội dung Quyết định số 1804/QĐ-UBND ngày 14/12/2012 của UBND tỉnh về việc công bố Bộ thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở GD&ĐT tỉnh Cà Mau theo đó đảm bảo tốt việc thực hiện giải quyết thủ tục hành chính đầy đủ kịp thời theo cơ chế "một cửa" tại cơ quan Sở GD&ĐT.
Đã hực hiện tốt việc công khai về chất lượng giáo dục đào tạo, công tác tuyển sinh đầu cấp, công khai tài chính. Đồng thời cũng đã phối hợp, triển khai tốt Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường".
Về đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý giáo dục và dạy học, đã tổ chức nhiều lớp tập huấn các phần mềm quản lý nhà trường, quản lý học sinh và cách khai thác các công cụ trình chiếu, soạn và trình bày bài giảng điện tử; tổ chức “Hội thi ứng dụng CNTT trong quản lý và giảng dạy”, kết quả có 15 phần mềm giáo dục và 17 bài giảng điện tử đạt giải.
- Về kết quả nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giáo dục; đây là hoạt động trọng tâm xuyên suốt năm học. Từ đó toàn ngành GD&ĐT Cà Mau đã tập trung triển khai thực hiện các phong trào và các cuộc vận động, nhất là tiếp tục “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; đẩy mạnh cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”; đã ngăn ngừa và xử lý kịp thời các hiện tượng cán bộ, giáo viên vi phạm đạo đức nhà giáo; tiếp tục thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực”, đã đề cao việc xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, phát huy tính tích cực tự giác học tập và văn hóa ứng xử trong nhà trường đối với học sinh, sinh viên. Mỗi đơn vị, trường học trong tỉnh đều căn cứ vào điều kiện thực tế của mình, lựa chọn những nội dung phù hợp để đăng ký tham gia các phong trào thi đua.
Đã xây dựng kế hoạch tổ chức, triển khai thực hiện tốt Đề án Phổ cập GDMN, củng cố kết quả phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở, kết quả toàn tỉnh có 18 xã, phường hoàn thành PCGDMN 5 tuổi; 100% xã, phường, huyện, thành phố tiếp tục đạt chuẩn quốc gia về xóa mù chữ cho người lớn. PCGDTH.ĐĐT và PCGDTHCS.
Đã triển khai tốt nội dung giáo dục địa phương, đặc biệt là hợp tác với Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam để xuất bản các tài liệu địa phương môn Ngữ văn, Lịch sử và Địa lý dùng để dạy và học ở cả 3 cấp tiểu học, THCS và THPT. Thực hiện tốt việc lồng ghép, tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh; giáo dục kĩ năng sống; giáo dục bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả; bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học; tích hợp giáo dục Pháp luật trong môn GDCD. Tiếp tục chú trọng việc đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh, tạo động lực thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy và học; phổ biến tài liệu hướng dẫn về đổi mới kiểm tra, đánh giá của Bộ GDĐT đến từng giáo viên. Theo đó, giáo viên đã đánh giá tương đối sát và đúng trình độ của học sinh với thái độ khách quan, công minh và đã hướng dẫn học sinh bước đầu tự đánh giá kết quả học tập của mình. Các cán bộ, giáo viên, học sinh ở các trường học đã chú ý khai thác, sử dụng “Nguồn học liệu mở” với các câu hỏi, bài tập, đề thi, giáo án, tài liệu tham khảo trên Website của Bộ GD&ĐT, của Sở GD&ĐT và các địa phương để tham khảo, trao đổi trong quá trình giảng dạy, học tập. Từ đó chỉ tính riêng Website của Sở GD&ĐT mới hoạt động trên 2 năm từ ngày 27/6/2011 đến ngày 28/6/2013 mà số lượt truy cập lên đến 5619328 lượt.
- Về hoạt động khảo thí, kiểm định và đánh giá chất lượng giáo dục (CLGD), từ đầu năm học, đã được hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát theo quy định của Bộ GD&ĐT. Tổ chức nhiều hội nghị tập huấn công tác tự đánh giá, triển khai các văn bản về kiểm định CLGD cho các cơ sở giáo dục phổ thông.
Riêng kỳ thi thi tốt nghiệp THPT và bổ túc THPT năm học 2012-2013 đã được chuẩn bị và tổ chức chu đáo, đảm bảo an toàn, nghiêm túc, phản ánh khá thực chất kết quả và xu hướng phát triển về chất lượng dạy-học ở các trường THPT và các Trung tâm GDTX. (Xem các phụ lục kết quả hai mặt giáo dục và tỷ lệ tốt nghiệp các cấp kèm theo).
Các Trung tâm GDTX đã tích cực triển khai và tuyên truyền bằng nhiều hình thức đến giáo viên, học viên nhằm nâng cao nhận thức về học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập việc tổ chức dạy tin học, ngoại ngữ và kiểm tra cấp chứng chỉ tin học, ngoại ngữ ở những Trung tâm, cơ sở được UBND tỉnh cho phép đã đi vào nền nếp.
Công tác giáo dục thể chất trong các nhà trường năm học vừa qua cũng đã có chuyển biến tích cực, các trường học đã chú trọng hoạt động tập luyện quân sự, giáo dục quốc phòng an ninh, thể dục thể thao ngoại khóa; tổ chức các giải thi đấu thể thao cấp trường, huyện, tỉnh; triển khai thực hiện tiêu chuẩn rèn luyện thân thể theo quy định của Bộ GD&ĐT; tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền giáo dục pháp luật, an toàn giao thông, phòng chống tai nạn thương tích, dịch bệnh, giáo dục kĩ năng sống; đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội trong nhà trường như ma túy, HIV/AIDS, xâm hại tình dục trẻ em ... không để xảy ra vụ việc nghiêm trọng về vi phạm đạo đức, lối sống của CB-GV-NV và học sinh, sinh viên.
- Về phát triển giáo dục dân tộc cũng được quan tâm đầu tư đúng mức, trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh đã được xây dựng hoàn thiện và đang phát huy tốt chất lượng nuôi dạy. Cơ sở vật chất của các trường được đầu tư xây dựng đảm bảo đủ điều kiện để trường thực hiện nhiệm vụ giáo dục theo quy định. Tính đến nay toàn tỉnh đã có 143 trường mầm non, phổ thông các cấp đạt chuẩn quốc gia, đạt 26,29%; trong đó có 27 trường mầm non, đạt 20,77%; 85 trường tiểu học, đạt 31,84%; 28 trường THCS, đạt 23,93%; 01 trường THPT, đạt 3,33%. Chế độ chính sách đối với cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh trường Phổ thông DTNT cũng được thực hiện đầy đủ, kịp thời. Ngoài chế độ chính sách chung, địa phương còn có chính sách thu hút, động viên, khuyến khích để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ người dân tộc. Ưu tiên phân công học sinh tốt nghiệp theo diện cử tuyển, bố trí công tác phù hợp với chuyên môn đào tạo nhằm phát huy tốt năng lực của đội ngũ, góp phần xây dựng, củng cố phát triển vùng đồng bào dân tộc.
- Về giáo dục cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp, các cơ sở đào tạo trong tỉnh đã thực hiện kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực cho địa phương theo nhu cầu và địa chỉ sử dụng. Sở GD&ĐT tích cực tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp theo Nghị định 115/2010/NĐ-CP của Chính phủ; kịp thời ban hành Kế hoạch giao chỉ tiêu đào tạo bồi dưỡng hàng năm cho các cơ sở đào tạo trong tỉnh. Chỉ đạo các trường CĐ, TCCN tổ chức xây dựng lại chương trình khung các ngành được phép đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và đảm bảo yêu cầu của đơn vị sử dụng lao động; hướng dẫn các trường rà soát việc công bố chuẩn đầu ra của các ngành đào tạo TCCN, đổi mới nội dung, chương trình đào tạo, giáo trình, tài liệu giảng dạy để nâng cao chất lượng đào tạo.
- Về chăm lo, đầu tư phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục cũng được quan tâm thực hiện tốt; thực hiện Quyết định số 6639/QĐ-UBND ngày 29/12/2011 phê duyệt “Quy hoạch phát triển nhân lực ngành Giáo dục giai đoạn 2011-2020”, những năm qua ngành Giáo dục Cà Mau tiếp tục triển khai, quán triệt đến các cấp quản lý giáo dục về xây dựng đội ngũ đảm bảo yêu cầu phối hợp cả 3 mặt: đánh giá và sàng lọc, đào tạo và bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ.
Theo đó, năm học 2012-2013, Sở GD&ĐT triển khai kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng và bố trí sắp xếp đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục theo quy định và phù hợp với tình hình của địa phương. Thông qua công tác đào tạo, bồi dưỡng, số lượng và chất lượng đội ngũ nhà giáo, CBQLGD được nâng dần. Cơ cấu các môn học từng bước được đồng bộ hóa, chất lượng đội ngũ tăng lên, kịp thời đáp ứng nhu cầu phát triển giáo dục của địa phương.
Năm học qua, ngành đã thực hiện nghiêm túc việc đánh giá giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên, chuẩn hiệu trưởng các cấp học và các hướng dẫn của Bộ GD&ĐT. Việc đánh giá, xếp loại giáo viên và cán bộ quản lý theo chuẩn, được các cơ sở giáo dục thực hiện nghiêm túc, công khai, công bằng, có điều kiện để sàng lọc đội ngũ nhằm nâng cao chất lượng.
Tham gia tập huấn và tổ chức triển khai có hiệu quả chương trình bồi dưỡng thường xuyên mới ở các cấp học theo yêu cầu của Bộ GD&ĐT. Sở GD&ĐT đã xây dựng kế hoạch, tổ chức bồi dưỡng giáo viên về đổi mới phương pháp giảng dạy, đổi mới kiểm tra đánh giá ở các cấp học. Chỉ đạo công tác bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo về nhận thức chính trị, tư tưởng, chuyên môn nghiệp vụ; bồi dưỡng công tác lãnh đạo, quản lý, năng lực chỉ đạo chuyên môn cho hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn.
Thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ chính sách đối với nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, đặc biệt là các nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục công tác tại các vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, các cơ sở giáo dục chuyên biệt.
Sở GD&ĐT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành một số chế độ chính sách đãi ngộ cán bộ, giáo viên thuộc thẩm quyền UBND tỉnh như Quyết định số 22/2012/QĐ-UBND ngày 29/10/2012 của UBND tỉnh Cà Mau Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 02/2012/NQ-HĐND ngày 12/7/20 của HĐND tỉnh Cà Mau về tuyển dụng trí thức trẻ về công tác ở xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Cà Mau; Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐND ngày 12/7/2012 của HĐND tỉnh Cà Mau về chính sách hỗ trợ kinh phí đào tạo và thu hút nguồn nhân lực của tỉnh Cà Mau.
Tham mưu với chính quyền địa phương để có những chế độ, chính sách đối với giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục mầm non. Số giáo sinh ra trường tình nguyện về vùng sâu, vùng xa công tác được ưu tiên xét tuyển viên chức. Vùng thiếu giáo viên không có nguồn tuyển, Sở GD&ĐT cũng đã chỉ đạo trường Cao đẳng sư phạm mở lớp đào tạo đặt tại địa phương, ưu tiên xét tuyển con em người địa phương đã tốt nghiệp THPT vào học trung cấp sư phạm mẫu giáo. Thực hiện luân chuyển giáo viên đã hoàn thành nghĩa vụ làm việc tại vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn về nơi có điều kiện thuận lợi hơn.
    Thực hiện Nghị định 41/2012/NĐ-CP ngày 08/5/2012 của Chính Phủ quy định về vị trí việc làm trong đơn vị sự nghiệp công lập và Công văn số 1209/SNV-TCCB ngày 06/12/2012 của Sở Nội vụ tỉnh Cà Mau về Đề án vị trí việc làm trong các đơn vị sự nghiệp công lập, Sở GD&ĐT Cà Mau đã hoàn tất Đề án vị trí việc làm trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau năm 2013. Đồng thời Sở GD&ĐT đã triển khai hướng dẫn số 53/HD-SNV ngày 28/12/2012 của Sở Nội vụ về việc thực hiện quy hoạch chức danh lãnh đạo quản lý đến các đơn vị, trường học trực thuộc giai đoạn 2013-2015 và những năm tiếp theo.
Tóm lại, năm học 2012-2013 vừa qua hệ thống trường lớp tỉnh Cà Mau đã được quy hoạch và mở rộng tương đối hoàn chỉnh với sự phát triển khá cân đối của các cấp học, bậc học; mạng lưới trường lớp rải đều ở các xã, phường, thị trấn; cơ sở vật chất trường lớp ngày càng hoàn chỉnh và khang trang, sạch đẹp. Tỷ lệ về số lớp trên 1 phòng học, số lượng học sinh trên lớp giảm dần, trang thiết bị phục vụ cho dạy và học được quan tâm đầu tư, cơ bản đủ theo hướng hiện đại, bước đầu đáp ứng nhu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục.
Tỷ lệ huy động học sinh ở các bậc học, cấp học đều tăng; quy mô học sinh tiểu học trong năm học qua giảm và đang có xu hướng tăng trở lại trong thời gian tới tạo điều kiện cho ngành Giáo dục tỉnh nhà mở rộng quy mô phát triển.
Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên được đào tạo cơ bản, tỉ lệ đạt chuẩn, trên chuẩn tăng cao, có tinh thần trách nhiệm tốt, nhiệt tình và say mê với công việc. Chất lượng giáo dụctoàn diện được nâng lên rõ rệt, tỷ lệ học sinh khá giỏi tăng, có nhiều giáo viên và học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia.
Công tác xã hội hoá giáo dục được triển khai đồng bộ từ tỉnh đến cơ sở và có hiệu quả ngày càng cao. Tỷ lệ học sinh lưu ban, bỏ học ngày càng giảm; tỷ lệ tốt nghiệp THPT, bổ túc THPT, trúng tuyển vào đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp đạt mức khá cao trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Giáo dục đạo đức, nếp sống và kiến thức văn hoá cho học sinh, sinh viên có tiến bộ, các nhà trường đã tham gia tích cực các hoạt động xã hội, góp phần làm ổn định tình hình ở các địa phương trong tỉnh.
Giáo dục cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp có quy mô đào tạo được mở rộng, góp phần vào việc thực hiện mục tiêu đào tạo nhân lực cho địa phương.
Bên cạnh đó, cũng cần phải thấy những khó khăn, hạn chế và tồn tại như ở một số địa phương thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc, nơi nhiều gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn hoặc do điều kiện sống trên sông nước việc huy động học sinh đến trường và ngăn chặn nguy cơ bỏ học còn gặp nhiều thách thức; tỷ lệ huy động học sinh đến trường còn thấp, nhất là ở mẫu giáo, THPT vàGDTX; việc duy trì sĩ số còn hạn chế, tỷ lệ học sinh giảm cuối năm học vẫn còn cao so với khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Chất lượng giáo dục chưa đồng đều giữa các trường, các địa bàn trong tỉnh; chất lượng giảng dạy ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế, dẫn đến tình trạng tỷ lệ học sinh học lực yếu, kém và lưu ban còn cao; lưu ban gắn liền với hiện tượng bỏ học do đó việc PCGD sẽ khó bền vững, PCGD đúng độ tuổi sẽ gặp nhiều khó khăn.
Công tác xã hội hoá trong các hoạt động giáo dục và đào tạo chưa đồng đều, nhiều nơi chỉ quan tâm về cơ sở vật chất chưa chú ý phối hợp với nhà trường trong việc rèn luyện đạo đức cho học sinh; cơ cấu ngành học, bậc học, cơ cấu xã hội và cơ cấu vùng của hệ thống giáo dục và đào tạo một số mặt chưa hợp lý; công bằng xã hội trong hưởng thụ giáo dục và đào tạo còn một số mặt hạn chế.
Hệ thống trường, lớp đã được quan tâm đầu tư xây dựng mới và cải tạo, song vẫn còn thiếu và một số cơ sở bị xuống cấp, nhiều trường còn thiếu hệ thống các phòng chức năng, thiếu điều kiện, tiêu chuẩn cơ sở vật chất của trường đạt chuẩn quốc gia; đặc biệt còn thiếu nhiều về thiết bị công nghệ thông tin, nhất là ở cấp học mầm non và cấp tiểu học; tiến độ xây dựng và công nhận trường đạt chuẩn quốc gia còn chậm so với chỉ tiêu, nhất là ở cấp THPT.
Về trang thiết bị dạy và học, bao gồm tài liệu dạy và học cùng các tài liệu tham khảo cho thầy và trò, các thiết bị khác phục vụ cho các phòng thí nghiệm, thư viện, nước sạch của các trường chưa đầy đủ; thiết bị phục vụ cho các môn học tiếp cận trình độ hiện đại còn thiếu nhiều; thiết bị dạy và học các môn học về văn, thể, mỹ, các môn học hướng nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu, từ đó ảnh hưởng chất lượng đào tạo.
Về đội ngũ giáo viên, mặc dù đã có nhiều giải pháp khắc phục, nhưng đến nay vẫn còn tình trạng thiếu, thừa, chưa cân đối, chưa đồng bộ và chất lượng cũng còn một bộ phận chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới.*
 *(Về phương hướng nhiệm vụ năm học mới đã được đề cập trong bài "Ngành Giáo dục và Đào tạo Cà Mau tiếp tục phát huy thành quả của sự nghiệp đổi mới căn bản toàn diện giáo dục trong năm học 2013-2014")