Công nghệ RFID (Radio Frequency Identification – Nhận dạng bằng sóng vô tuyến là một sự kết hợp giữa công nghệ dựa trên sóng radio và con chíp điện tử) đang trở thành công nghệ được nhiều thư viện trên thế giới sử dụng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của thư viện. RFID là một công nghệ mới, tiên tiến hơn so với công nghệ thẻ từ và mã vạch đang được sử dụng hiện nay vì những ưu điểm vượt trội, tạo ra một môi trường thư viện hiệu quả, liền mạch và tự phục vụ. Đây là nội dung quan trọng được đề cập trong Hội thảo “Giải pháp quản lý thư viện tự động bằng công nghệ RFID”.


Ngày 21/04/2015, Thư viện Tạ Quang Bửu (TQB) Trường ĐHBK Hà Nội phối hợp cùng Công ty Cổ phần Giáo dục (CPGD) Đại Trường Phát tổ chức Hội thảo “Giải pháp quản lý thư viện tự động bằng công nghệ RFID” tại phòng 702, Thư viện Tạ Quang Bửu, Trường ĐHBK Hà Nội. Hội thảo có sự tham dự của ông Đào Mạnh Thắng – Phó Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN Quốc gia; TS Vũ Dương Thúy Ngà – Phó Vụ trưởng Vụ Thư viện, Bộ VHTT&DL; TS Nguyễn Huy Chương - Chủ tịch liên hiệp Thư viện các trường ĐH phía Bắc; ông Đoàn Văn Lộc – Tổng Giám đốc Công ty CPGD Đại Trường Phát; ông Cameron Cumming - Giám đốc kinh doanh, Công ty Invengo Technology Singapore; Giám đốc thư viện các trường ĐH cùng đại diện các lãnh đạo, cán bộ đến từ 55 đơn vị thư viện trường đại học trong cả nước. Về phía Trường ĐHBK Hà Nội có PGS Phạm Hoàng Lương – Phó Hiệu trưởng; ThS Hà Thị Huệ - Giám đốc Thư viện Tạ Quang Bửu; đại diện Phòng Khoa học Công nghệ, Phòng Đào tạo Đại học và các cán bộ thư viện Trường tham dự.
 
PGS Phạm Hoàng Lương phát biểu khai mạc Hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, PGS Phạm Hoàng Lương cho biết: “Cùng với sự phát triển của các viện nghiên cứu, trường ĐH trong đó có Trường ĐHBK Hà Nội, công tác quản lý thư viện luôn gắn liền với hoạt động hiện đại hóa các công cụ phương tiện, phần mềm quản trị giúp độc giả thuận tiện trong tiếp cận nguồn học liệu cũng như phục vụ công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học. RFID là một trong những giải pháp tối ưu bởi những lợi ích, ưu việt mang lại khi thư viện sử dụng RFID với tính hiệu quả, an toàn, thường xuyên…”.
Với tính năng ba trong một (lưu thông - an ninh - kiểm kê), RFID không những tối ưu hóa quỹ thời gian của nhân viên thư viện, đem lại sự thuận tiện, đảm bảo tính riêng tư của bạn đọc khi sử dụng quầy mượn trả tự động mà còn phù hợp với việc quản lý thư viện. Đầu năm 2000, công nghệ RFID đã được đưa vào ứng dụng tại một số thư viện của Việt Nam, trong đó có thư viện Tạ Quang Bửu của ĐHBK Hà Nội, thư viện ĐH Giao thông Vận tải, thư viện trung tâm ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh…
So với công nghệ thẻ từ và mã vạch hiện nay, RFID được các chuyên gia đánh giá có nhiều ưu điểm vượt trội: tự động hóa hoạt động mượn, trả và phân loại tự động tài liệu; khả năng chống trộm tốt (Hệ thống an ninh sử dụng công nghệ RFID có khả năng phát hiện tài liệu với khoảng cách xa và trong không gian 3 chiều); độ bền của thẻ cao; kiểm kê nhanh chóng… Tuy nhiên, RFID cũng có những điểm hạn chế như: kinh phí đầu tư còn cao, các thẻ RFID dễ bị đánh cắp hơn so với thẻ từ, có thể bị nhiễu sóng khi bị bọc kín trong kim loại...

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo
Cũng tại Hội thảo, đại diện Công ty CPGD Đại Trường Phát đã giới thiệu về giải pháp thư viện điện tử, quản lý thư viện tự động bằng công nghệ RFID và các công nghệ hiện đại cho thư viện mở. Nhiều chuyên gia, đại diện đơn vị thư viện các trường ĐH đã đưa ra những câu hỏi xoay quanh các giải pháp sử dụng công nghệ RFID nhằm tiết kiệm thời gian cho bạn đọc trong hoạt động mượn trả sách; đơn giản hóa các hoạt động thư viện; thuận tiện trong kiểm soát tần suất sử dụng sách.

Cùng với việc triển khai dự án Thư viện điện tử năm 2006, Thư viện Tạ Quang Bửu đã được Trường ĐHBK Hà Nội đầu tư các trang thiết bị và phần mềm tích hợp để áp dụng công nghệ RIFD. Các trang thiết bị hiện có: cổng kiểm soát an ninh RFID; trạm lập trình; trạm lưu thông; thẻ chip RFID; máy tính PC; thiết bị kiểm kê; phần mềm Virtua hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu tích hợp công nghệ RFID vào công tác tự động hóa thư viện. Hiện, Thư viện đã dán 1.000 thẻ RFID trên 1.000 cuốn tài liệu ngoại văn quý hiếm đặt tại phòng đọc chuyên ngành (Phòng 411). Bên cạnh đó, Thư viện vẫn áp dụng phương thức quản lý tài liệu bằng thẻ từ - mã vạch là chính. Thư viện hiện chủ yếu sử dụng RFID cho mục đích an ninh mà chưa khai thác hết các tính năng ưu việt của công nghệ này. Định hướng trong tương lai, Thư viện TQB sẽ áp dụng công nghệ RFID với các tính năng đa dạng trên nhiều nguồn tài liệu hơn nữa.